Veilig voor
Anker
Hier vind je een stappenplan om veilig voor anker te gaan.
Iedereen verdient een perfecte voorbereiding
op het vaarbewijs examen.
Veilig voor Anker: Techniek, Regels & Vaarbewijs Eisen
Voor anker gaan lijkt simpel: je gooit een stuk ijzer overboord en wacht tot de boot stilligt. In de praktijk komt er echter veel meer bij kijken. Een slecht geankerd schip kan gaan “krabben” (wegdrijvend anker) en vormt een gevaar voor zichzelf en anderen.
Op deze pagina leer je de juiste techniek, welk anker je nodig hebt voor welke bodem en wat de specifieke eisen zijn voor Vaarbewijs 1 en Vaarbewijs 2.
Wat houdt veilig voor anker gaan in?
Veilig ankeren betekent dat je schip op een gekozen positie blijft liggen, ongeacht wind, stroom en golfslag. Het vereist dat je rekening houdt met de bodemgesteldheid, de lengte van je ankerketting (de ‘steek’) en de ruimte om je heen.
Noodmaatregel: Ankeren is je belangrijkste “handrem”. Valt je motor uit op een druk vaarwater of bij lagerwal? Dan is direct het anker uitgooien vaak de enige manier om een crash te voorkomen.
Stappenplan: Hoe ga je goed voor anker?
Volg deze stappen om te voorkomen dat je anker gaat krabben.
- De Voorbereiding: Kies je plek (zie hieronder). Check de diepte en bepaal hoeveel lijn/ketting je nodig hebt. Maak het anker klaar om te vallen (borgpennen los).
- De Nadering: Vaar langzaam naar je plek. Draai de boot met de neus in de wind (of tegen de stroom in, als die sterker is).
- Stoppen: Zorg dat de boot volledig stil ligt ten opzichte van de grond.
- Vallen: Laat het anker beheerst zakken (niet gooien!) tot het de bodem raakt.
- Achteruitslaan: Vaar langzaam achteruit terwijl je de lijn viert. Hierdoor trekt het anker zich in de bodem vast.
- De Steek: Vier voldoende lijn (zie tabel). Zet de lijn vast.
- Controle: Check via een vast punt op de wal (peiling) of GPS of je echt stil ligt.
Hoeveel lijn moet ik steken? De lengte van de lijn bepaalt de houdkracht. Hoe platter de lijn ligt, hoe beter het anker graaft.
- Alleen ketting: 3 tot 4 keer de waterdiepte.
- Lijn met voorloopketting: 5 tot 7 keer de waterdiepte.
Welk anker heb ik nodig?
Niet elk anker werkt op elke bodem. Hieronder de meest voorkomende types:
| Type Anker | Geschikt voor (Bodem) | Eigenschap |
|---|---|---|
| Danforth (Plaatanker) | Zand, Modder | Veel gebruikt. Graaft goed in, maar breekt snel uit als de wind draait. Minder geschikt voor wier/rotsen. |
| Ploegschaar (CQR) | Zand, Klei, Kiezels | Allrounder. Graaft zich dieper in als de trekkracht toeneemt. Blijft goed liggen bij draaiende wind. |
| Bruce (Klauwanker) | Zand, Modder | Zet zich zeer snel vast. Populair op motorjachten. |
| Dreganker (Paraplu) | Rotsen, Wier | Weinig houdkracht in zand. Vooral gebruikt voor kleine rubberbootjes of visbootjes. |
Hoe kies je een geschikte ankerplaats?
Een mooie plek is niet altijd een veilige plek. Houd rekening met de volgende factoren:
1. De Zwaaicirkel en de Vaargeul
Je boot ligt niet stil achter het anker. Door wind en stroom draai je in een cirkel rondom het anker (de zwaaicirkel).
Het gevaar: Als de wind draait, mag je zwaaicirkel niet in de vaargeul of tegen een ander schip aan komen.
Regel: Ankeren in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en duikers is strikt verboden.
2. Lagerwal (De gevaarlijke kant)
Lagerwal is de oever waar de wind naartoe waait.
Waarom vermijden? Als je anker gaat “krabben” (losraakt), drijf je direct de oever of de rotsen op. Een motorstoring is dan fataal.
Advies: Zoek dekking aan Hogerwal (waar de wind vandaan komt). Hier lig je rustiger en drijf je bij problemen het open water op (veilig).
3. Getijden (Eb en Vloed)
Op wateren zoals de Waddenzee en Zeeuwse wateren verandert de waterdiepte.
Eb: Zorg dat je bij laagwater nog steeds genoeg water onder de kiel hebt (tenzij je bewust wilt droogvallen).
Vloed: Bij hoogwater wordt de waterdiepte groter. Je ankerlijn kan dan te kort worden, waardoor je anker losbreekt. Reken je lijnlengte altijd op hoogwater!
Voorzorgsmaatregelen en Uitrusting
Als je voor anker ligt, ben je een obstakel voor anderen. Je moet zichtbaar zijn.
Ankerbol en Ankerlicht
Volgens het BPR ben je verplicht tekens te voeren:
- Overdag: Een zwarte ankerbol (hoog in de mast of op het voordek, goed zichtbaar rondom).
- ‘s Nachts: Een rondom schijnend wit licht (ankerlicht).
Uitzondering: Kleine schepen (< 7 meter) hoeven dit niet altijd op plaatsen waar ze de vaart niet hinderen, maar veiligheidshalve wordt het altijd aangeraden.
Ankerboei (Neerhaler)
Een kleine boei die drijft boven je anker.
- Functie 1: Andere schippers zien waar jouw anker ligt, zodat ze er niet doorheen varen.
- Functie 2: Als je anker vastzit onder een ketting of rots, kun je hem via de “neerhaler” (lijn aan de kop van het anker) achterstevoren lostrekken.
Marifoonwacht
Op groot water is het verstandig om de marifoon uit te luisteren, zeker als het weer verslechtert.
Problemen: Het Anker Krabt
“Krabben” betekent dat het anker geen grip krijgt of verliest, en over de bodem sleept.
Oorzaak: Te korte lijn, verkeerd type anker voor de bodem, of teveel wier.
Herkenning: Je voelt de ankerketting trillen (als je je hand erop legt). Je ziet je positie ten opzichte van de wal veranderen.
Oplossing: Meer lijn steken. Helpt dat niet? Ophalen en opnieuw ankeren op een andere plek.
Ankeren in Klein Vaarbewijs 1 (KVB1)
Bij KVB1 wordt getoetst op de regels (BPR), de tekens en de basisveiligheid.
3 Voorbeeldvragen KVB1:
| Vraag | Antwoord & Uitleg |
|---|---|
| Vraag 1: Wat is de betekenis van een zwarte bol overdag op een stilliggend schip? | Het schip ligt ten anker. Uitleg: Dit waarschuwt andere schepen dat je niet kunt uitwijken. |
| Vraag 2: Waarom is ankeren aan lagerwal gevaarlijk? | Bij een krabbend anker drijft het schip tegen de wal. Uitleg: Je hebt geen ruimte om te corrigeren en de golven zijn daar vaak hoger. |
| Vraag 3: Mag je ankeren in een vaargeul? | Nee, dat is verboden. Uitleg: Je belemmert de doorvaart. Ook aanmeren aan tonnen is verboden. |
Ankeren in Klein Vaarbewijs 2 (KVB2)
Bij KVB2 gaat het om berekeningen (getij) en krachten op het schip.
3 Voorbeeldvragen KVB2:
| Vraag | Antwoord & Uitleg |
|---|---|
| Vraag 1: Je ankert op een plek met 5 meter diepte. Het verval (verschil eb/vloed) is 2 meter. Je ankerrol zit 1 meter boven water. Je gebruikt ketting. Hoeveel steek je minimaal? | Ca. 24 tot 32 meter. Uitleg: Totale hoogte = 5m (diepte) + 2m (tij) + 1m (boot) = 8 meter. Factor 3 à 4 voor ketting = 24 tot 32 meter. |
| Vraag 2: Wat is het doel van een neerhaler op het anker? | Het anker achterstevoren lostrekken als het vastzit. Uitleg: Essentieel op rotsbodems waar het anker klem kan komen te zitten. |
| Vraag 3: Je ligt voor anker op stroom en wind. De stroom is sterker dan de wind. Hoe ligt je boot? | Met de kop tegen de stroom in (achter het anker). Uitleg: Stroom heeft meer grip op het onderwaterschip dan wind op de opbouw. Dit heet “gieren achter het anker”. |
Veelgestelde vragen over ankeren
Op de meeste openbare wateren (zoals het IJsselmeer, de Biesbosch of op de rivieren buiten de geul) mag je gratis ankeren. Let wel op: in sommige natuurgebieden of specifieke recreatieplassen geldt een ankerverbod of mag je maximaal 3 dagen blijven liggen.
Ketting is zwaarder en zorgt ervoor dat de trekkracht op het anker horizontaal blijft (waardoor het beter ingraaft). Lijn is lichter en makkelijker te hanteren. De beste combinatie voor pleziervaart is: een stuk voorloopketting (bijv. 5 meter) aan het anker, gevolgd door een ankerlijn.
Ja, dat kan. Bijvoorbeeld in een V-vorm (tuien) om de zwaaicirkel te verkleinen, of een anker voor en achter om te voorkomen dat de boot draait. Let wel op dat bij winddraaiing de lijnen in de knoop kunnen raken.
Vaar langzaam op de motor naar het anker toe terwijl je de lijn binnenhaalt. Als de lijn verticaal staat (recht naar beneden), vaar je voorzichtig iets door naar voren. Hierdoor breek je het anker los uit de bodem. Til nooit op spierkracht het schip naar het anker toe!
Dit is een bord met een omgekeerd anker (ankerkruis boven) of een bord met een anker en een rode streep erdoor. Je ziet dit vaak bij kabels en leidingen op de bodem, of bij bruggen en sluizen. Hier mag je absoluut geen anker of spudpalen gebruiken.
Meer informatie
Corstiaan Smit
Corstiaan is sinds 2012 actief als trainer. Als fanatiek watersporter heeft hij in 2023 Klein Vaarbewijs 1 en 2 gehaald. Hierdoor weet hij wat nodig is om goed voorbereid het CBR-examen te halen. Als oprichter van KapiteinSmit.nl helpt hij kandidaten bij een duidelijke en efficiënte voorbereiding op hun vaarbewijsexamen.
KVB 1 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
1.000+ oefenvragen
-
40 uitgebreide lessen
-
40 oefentoetsen op onderwerp
-
20 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
KVB 2 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
500+ oefenvragen
-
22 uitgebreide lessen
-
22 oefentoetsen op onderwerp
-
20 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
KVB 1 en 2 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
1.500+ oefenvragen
-
62 uitgebreide lessen
-
62 oefentoetsen op onderwerp
-
40 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
Laatst geüpdatet op:
