Rijnvaartpolitiereglement

(RPR): Varen op de grote rivieren

Iedereen verdient een perfecte voorbereiding
op het vaarbewijs examen.

Het Rijnvaartpolitiereglement (RPR): Varen op de Grote Rivieren

Wie in Nederland het water op gaat, heeft meestal te maken met het Binnenvaartpolitiereglement (BPR). Maar zodra je de grote rivieren opzoekt, zoals de Waal of de Lek, verandert het spel. Hier geldt het Rijnvaartpolitiereglement (RPR).

Op deze wateren vaar je tussen zware beroepsvaart en duwcombinaties. De regels zijn hier strikter en gericht op een veilige doorstroming van dit zware verkeer. Op deze pagina lees je wat het RPR inhoudt en wat de cruciale verschillen zijn met het “gewone” BPR.

Wat is het RPR?

Het Rijnvaartpolitiereglement (RPR) is een set internationale verkeersregels. Omdat de Rijn door verschillende landen stroomt (o.a. Zwitserland, Duitsland, Nederland), zijn er internationale afspraken gemaakt in de Akte van Mannheim. Hierdoor hoeft een schipper die van Rotterdam naar Duitsland vaart niet bij de grens ineens andere regels te leren.

Het RPR gaat boven het BPR. Dat betekent: ben je in RPR-gebied? Dan vergeet je tijdelijk de specifieke BPR-regels en volg je de RPR-regels.

Waar geldt het RPR precies?

Het RPR geldt op de Boven-Rijn, de Waal, het Pannerdensch Kanaal, de Neder-Rijn en de Lek.

In de onderstaande tabel zie je precies waar je moet schakelen tussen de reglementen.

Rivier / TrajectGeldend ReglementOpletten!
Boven-Rijn, Waal & Pannerdensch KanaalRPRDrukste rivier van Europa
Neder-Rijn & LekRPRTot aan Krimpen a/d Lek
Maas & IJsselBPR (Binnenvaartpolitiereglement)Hier geldt het RPR niet

Hoe regelt het RPR veiligheid op het water?

Op de Rijn en Waal is de beroepsvaart heer en meester. De veiligheid wordt hier geregeld door strikte koersregels en communicatie.

Het belangrijkste veiligheidsmechanisme in het RPR is het Blauwe Bord. Grote schepen varen soms aan de “verkeerde” wal (bakboordwal) om de sterke stroom te ontwijken in de binnenbocht. Zij tonen dan een groot blauw bord met een wit knipperlicht.

De regel: Zie je een groot schip met een blauw bord? Dan moet jij als recreant ruimte maken aan de kant van het blauwe bord. Jullie passeren elkaar dan stuurboord-op-stuurboord (in plaats van het gebruikelijke bakboord-op-bakboord).

Wat zijn de belangrijkste verschillen met het BPR?

Hoewel veel regels op elkaar lijken, zijn er cruciale verschillen die je leven kunnen redden.

OnderwerpIn het BPR (Normaal)In het RPR (Rivieren)
Klein wijkt voor GrootJa, kleine schepen moeten wijken voor grote schepen.Geen expliciet onderscheid*, maar kleine schepen moeten grote schepen wel de ruimte geven.
Het Blauwe BordKomt zelden voor.Essentieel! Je bent verplicht het bord te volgen.
StuurboordwalAanbevolen, maar niet altijd verplicht.Strikt verplicht. Je moet zo dicht mogelijk bij de oever varen.
Snelheid bij slecht zichtAangepaste snelheid.Zonder radar moet je direct stoppen/anker uitgooien.

*Let op: In de praktijk geldt op de Rijn ook “Recht van de sterkste”. Als pleziervaarder blijf je uit de buurt van binnenvaartschepen.

De relatie tussen het RPR en Vaarbewijs 1

Je kunt vragen verwachten op jouw Vaarbewijs 1 examen, zoals:

Heb je voor het varen op de Waal een speciaal vaarbewijs nodig?

  • Het document: Nee. Met Klein Vaarbewijs 1 mag je varen op alle rivieren, kanalen en meren. Dus ook op de Waal en de Rijn (mits je boot niet langer is dan 25 meter).
  • De kennis: Ja. Hoewel je geen apart papiertje nodig hebt, moet je voor het examen van Vaarbewijs 1 wel weten waar het RPR geldt. Je moet weten dat de regels op de Waal anders zijn dan op de Maas.

Tip: Ga je varen op de Rijn of Waal met alleen theoriekennis van KVB1? Wees extra voorzichtig. De stroming en drukte zijn hier van een heel ander niveau dan op de Vinkeveense Plassen.

De relatie tussen het RPR en Vaarbewijs 2

Bij Klein Vaarbewijs 2 ga je dieper in op de reglementen.

  • Je leert specifieke details over verkeerstekens die in het RPR anders zijn.
  • Je leert over navigeren op stromend water (gierponten, kribben).
  • Omdat de grote rivieren de verbinding vormen naar Duitsland en zee, wordt er van de KVB2-schipper verwacht dat hij/zij naadloos kan schakelen tussen BPR en RPR.

Waar vind je de officiële tekst?

Net als het BPR, moet je ook het RPR aan boord hebben als je in dit gebied vaart (voor schepen met kajuit).

  • Wettenbank: De actuele tekst vind je op wetten.overheid.nl.
  • Wateralmanak Deel 1: Het RPR is integraal opgenomen in de ANWB Wateralmanak Deel 1.

Veelgestelde vragen over het RPR

Wettelijk gezien: Ja, met Klein Vaarbewijs 1 (als je boot vaarbewijsplichtig is) mag dat. Veiligheidshalve: Het wordt sterk afgeraden voor onervaren schippers. De Waal is de drukste rivier van Europa met sterke stroming en enorme hekgolven van beroepsvaart.

Een blauw bord met een wit knipperlicht op een tegemoetkomend schip betekent: “Ik wil u aan mijn stuurboordzijde passeren”. Normaal passeer je elkaar links (bakboord-op-bakboord). Bij een blauw bord wijk je dus uit naar de “verkeerde” kant voor jou, zodat het grote schip de binnenbocht kan houden.

Nee. De IJssel splitst af van de Rijn (bij de IJsselkop), maar vanaf dat punt geldt het BPR (Binnenvaartpolitiereglement). Het RPR geldt dus niet op de Gelderse IJssel.

Voor kleine schepen (< 20 meter) is een marifoon niet verplicht, maar op de Waal en Rijn wel dringend geadviseerd. Met een marifoon kun je de intenties van de beroepsvaart horen en afspraken maken. Let op: voor het gebruik heb je wel een bedieningscertificaat (Basiscertificaat Marifonie) nodig.

Voor kleine motorboten geldt in het RPR doorgaans een maximumsnelheid van 20 km/u ten opzichte van het water, tenzij anders aangegeven (bijvoorbeeld bij snelvaargebieden). Echter, op de Rijn mag je in de daartoe aangewezen zones (buiten de oeverzones) vaak wel snelvaren, mits je de beroepsvaart niet hindert. Check altijd de lokale borden en de almanak.

Foto van Corstiaan Smit

Corstiaan Smit

Corstiaan is sinds 2012 actief als trainer. Als fanatiek watersporter heeft hij in 2023 Klein Vaarbewijs 1 en 2 gehaald. Hierdoor weet hij wat nodig is om goed voorbereid het CBR-examen te halen. Als oprichter van KapiteinSmit.nl helpt hij kandidaten bij een duidelijke en efficiënte voorbereiding op hun vaarbewijsexamen.

KVB 1 Cursus

Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.
69
99
Eenmalig
  • 1.000+ oefenvragen
  • 40 uitgebreide lessen
  • 40 oefentoetsen op onderwerp
  • 20 proefexamens CBR stijl
  • onbeperkt toegang tot je het haalt

KVB 2 Cursus

Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.
89
99
Eenmalig
  • 500+ oefenvragen
  • 22 uitgebreide lessen
  • 22 oefentoetsen op onderwerp
  • 20 proefexamens CBR stijl
  • onbeperkt toegang tot je het haalt

KVB 1 en 2 Cursus

Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.
159.99
99
99
Eenmalig
  • 1.500+ oefenvragen
  • 62 uitgebreide lessen
  • 62 oefentoetsen op onderwerp
  • 40 proefexamens CBR stijl
  • onbeperkt toegang tot je het haalt
Populair

Laatst geüpdatet op:

Moet jij een vaarbewijs examen maken binnenkort?

Slechts 65% van de kandidaten slaagt voor het CBR examen. Begin vandaag dus nog met oefenen voor jouw examen. Gebruik de kortingscode: 10introductie voor 10% korting!