Wet- en regelgeving
op het water

Voor wie het water op gaat, is kennis van de regels essentieel. Niet alleen voor de veiligheid, maar ook om te slagen voor het theorie-examen van het CBR. Hieronder vind je een compleet overzicht van de geldende reglementen en wetten, inclusief de verschillen die je moet kennen voor Klein Vaarbewijs 1 en Klein Vaarbewijs 2.

We geven bij elk reglement een voorbeeldvraag, de antwoorden vind je onderaan deze pagina.

Welke reglementen gelden er op de Nederlandse binnenwateren?

In Nederland bepaalt de locatie waar je vaart welk reglement van kracht is. Het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) is de standaard, maar op specifieke wateren zoals de Rijn of de Westerschelde gelden afwijkende regels.

Binnenvaartpolitiereglement (BPR)

Dit is het basisreglement dat geldt op de meeste Nederlandse vaarwegen, inclusief kanalen, meren en de Randmeren.

Examen: Klein Vaarbewijs 1 (KVB1). Dit is de kern van je examenstof.

Voorbeeld examenvraag: “Wat is de betekenis van een geel-zwart-geel ton (kardinaal teken)?”

Rijnvaartpolitiereglement (RPR)

Op de Rijn, de Waal, het Pannerdensch Kanaal en de Lek geldt dit internationale reglement.

Examen: Klein Vaarbewijs 1 (KVB1). Je moet vooral de afwijkingen ten opzichte van het BPR kennen.

Voorbeeld examenvraag: “Wat betekent het tonen van het ‘blauwe bord’ aan stuurboordzijde op een groot schip op de Waal?”

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen BPR en RPR?

Het CBR toetst streng op de verschillen tussen het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) en het Rijnvaartpolitiereglement (RPR). Ken deze uit je hoofd om instinkers op het examen te voorkomen.

Scheepvaartreglement Westerschelde (SRW)

De Westerschelde is een druk vaarwater met veel zeevaart, waardoor hier regels gelden die aansluiten bij de internationale zeevaart.

Examen: Klein Vaarbewijs 2 (KVB2).

Voorbeeld examenvraag: “Welke specifieke geluidsseinen moet je geven bij slecht zicht op de Westerschelde die afwijken van het BPR?”

Scheepvaartreglement Eemsmonding (SRE)

In het noorden, op de Eems en de Dollard (grensgebied Duitsland), geldt het SRE.

Examen: Klein Vaarbewijs 2 (KVB2).

Voorbeeld examenvraag: “Welke verlichting voert een schip dat onmanoeuvreerbaar is in het Eemsmondinggebied?”

Scheepvaartreglement Kanaal van Gent naar Terneuzen (SRKGT)

Voor het specifieke kanaal dat Zeeuws-Vlaanderen met België verbindt.

Examen: Klein Vaarbewijs 2 (KVB2).

Voorbeeld examenvraag: “Wat is de maximale vaarsnelheid op het Kanaal van Gent naar Terneuzen?”

Scheepvaartreglement Gemeenschappelijke Maas (SRGM)

Op het gedeelte van de Maas dat de grens vormt met België (de Grensmaas) gelden regels die vrijwel identiek zijn aan het BPR, maar juridisch apart staan.

Examen: Klein Vaarbewijs 1 (KVB1). Wordt vaak in één adem met het BPR genoemd.

Voorbeeld examenvraag: “Mag je waterskiën op de Gemeenschappelijke Maas en zo ja, waar?”

Wat houdt het BvA (Bepalingen voorkoming Aanvaringen op zee) in?

Zodra je de “volle zee” opgaat, of vaart op de grote zeegaten zoals de Waddenzee, Oosterschelde en Westerschelde, verlaat je het gebied van het BPR. Hier gelden de Bepalingen ter voorkoming van Aanvaringen op zee (BvA). Dit zijn internationale regels die overal ter wereld hetzelfde zijn.

Geldigheidsgebied: De Noordzee, de Waddenzee, de Oosterschelde en de Eems/Dollard. (Op de Westerschelde geldt het SRW, dat sterk naar het BvA verwijst).

Belangrijkste verschil met BPR: In het BvA bestaat het onderscheid tussen “groot” en “klein” schip niet. Een groot containerschip heeft op zee niet automatisch voorrang op een klein motorjachtje puur omdat het groot is. De voorrang wordt bepaald door de manoeuvreerbaarheid en het type schip (bijv. zeilend, visserij, of beperkt manoeuvreerbaar).

Vaarbewijs:

• KVB 2: Examenstof. Dit is de kern van het Vaarbewijs 2 examen. Je moet de lichten, dagmerken en geluidsseinen van zeeschepen kennen en de internationale uitwijkregels kunnen toepassen.
• KVB 1: Je moet alleen weten waar het geldt (de grens tussen BPR en BvA) en dat de regels daar anders zijn.

Wat houden de Scheepvaartverkeerswet en Binnenvaartwet in?

Deze twee overkoepelende wetten vormen de juridische basis voor al het verkeer en de eisen aan schepen in Nederland.

De Scheepvaartverkeerswet

Deze wet regelt het veilige en vlotte verloop van het scheepvaartverkeer. Het is de “moederwet” waar alle bovenstaande reglementen (zoals het BPR) uit voortkomen.

Kernpunten: Goed zeemanschap, verbod op varen onder invloed en hinderen van ander verkeer.

Examen KVB1: Je krijgt vragen over alcoholpromillage (max 0,5 promille) en de verplichting om hulp te bieden bij nood.

Voorbeeld examenvraag: “Vanaf welk alcoholpromillage ben je strafbaar als schipper van een pleziervaartuig?”

De Binnenvaartwet

Deze wet gaat over de technische eisen, de bemanning en de papieren. Hierin staat bijvoorbeeld geregeld wanneer je een vaarbewijs nodig hebt.

Kernpunten: Vaarbewijsplicht, registratieplicht voor snelle motorboten en technische uitrusting.

Examen KVB1: Vragen over de minimumleeftijd voor het besturen van een snelle motorboot of welke documenten je aan boord moet hebben.

Voorbeeld examenvraag: “Welke documenten moet je kunnen tonen bij controle als je vaart met een snelle motorboot?”

Overzicht van de reglementen en welk vaarbewijs geldt:

Antwoord op de vragen hierboven: