Geluidsseinen
op het water
Welke geluidsseinen zijn er op het water?
Iedereen verdient een perfecte voorbereiding
op het vaarbewijs examen.
Geluidsseinen: De Taal van de Scheepshoorn
Op het water heb je geen knipperlichten of remlichten. Hoe laat je een ander schip weten dat je stuurboord uit gaat, of dat je achteruit slaat? Met geluidsseinen.
Voor de recreatievaart lijken deze toeters soms overdreven, maar op het vaarbewijs examen (en in de mist!) zijn ze van levensbelang. Op deze pagina leer je de morse-achtige code van de scheepvaart en het cruciale verschil tussen de regels op de rivier en op zee.
Hoe maak je gebruik van geluidsseinen?
Geluidsseinen bestaan uit een combinatie van korte en lange stoten op de fluit of hoorn.
- Korte stoot (•): Duurt ongeveer 1 seconde.
- Lange stoot (—): Duurt ongeveer 4 tot 6 seconden.
De Regel: De seinen moeten duidelijk en krachtig zijn. Tussen de stoten in een sein zit ongeveer 1 seconde pauze. Tussen twee opeenvolgende seinen zit minstens 10 seconden pauze.
Welke geluidsseinen zijn er?
Hieronder vind je de belangrijkste seinen uit het BPR:
| Het Sein | Code | Betekenis (BPR) |
|---|---|---|
| Eén korte stoot | • | “Ik ga naar stuurboord” (Rechts) |
| Twee korte stoten | • • | “Ik ga naar bakboord” (Links) |
| Drie korte stoten | • • • | “Ik sla achteruit” (Mijn schroef draait achteruit) |
| Reeks zeer korte stoten | •••••• | GEVAAR / BLIJF WEG! (Onmiddellijk dreigende aanvaring) |
| Eén lange stoot | — | “Attentie” (Bijv. bij wegvaren, blinde bocht of bruggen) |
| Lang – Twee Kort | — • • | “Mag ik u aan bakboord voorbijlopen?” (Inhalen) |
Wie mag (of moet) geluidsseinen gebruiken?
Niet elk schip heeft dezelfde plichten.
- Grote schepen (> 20 meter): Zijn verplicht om een goedgekeurde mechanische installatie (scheepshoorn) aan boord te hebben. Zij moeten deze seinen gebruiken om hun koerswijzigingen aan te geven.
- Kleine schepen (< 20 meter): Zijn verplicht om een “middel om geluidsseinen te geven” aan boord te hebben. Dit mag een vaste toeter zijn, maar ook een losse luchthoorn of (op zeer kleine boten) een fluit.
- Gebruik: Kleine schepen hoeven niet bij elke bocht te toeteren, maar moeten wel reageren als een groot schip hen aanroept of bij gevaar (mist/aanvaring).
In welke wetgeving staat dit?
De betekenis van “één kort stootje” hangt af van welk wetboek je openslaat. Dit is de een flinke instinker voor KVB2 cursisten.
- BPR (Binnenvaart): Hier betekent 1 korte stoot: “Ik heb de intentie om naar stuurboord te gaan.” (Ik wil naar rechts, mag dat?). Je wacht vaak op antwoord of bevestiging.
- BVA (Zeevaart): Hier betekent 1 korte stoot: “Ik verander nu mijn koers naar stuurboord.” (Ik draai nu aan mijn roerwiel). Het is een actie-sein.
Hoe zorgen geluidsseinen voor veiligheid?
Geluidsseinen zijn essentieel omdat ze werken zonder technologie. Daardoor is dit een goede manier om veiligheid op het water te waarborgen.
- Geen Marifoon: Niet elk schip heeft een marifoon of staat op hetzelfde kanaal. Een hoorn hoort iedereen.
- Blinde Bochten: In een nauwe bocht kun je niet om het hoekje kijken. Eén lange stoot (“Attentie!”) waarschuwt tegenliggers dat je eraan komt.
- Mist: Als je niets ziet, moet je jezelf hoorbaar maken. Zonder mistsignalen is varen in de mist Russisch Roulette.
Geluidsseinen in Klein Vaarbewijs 1 (KVB1)
Bij KVB1 ligt de focus op de basiscommunicatie in het BPR (Binnenvaart).
3 Voorbeeldvragen KVB1:
| Vraag | Antwoord & Uitleg |
|---|---|
| Vraag 1: Je hoort een groot schip een reeks zeer korte stoten geven (• • • • •). Wat betekent dit? | “Blijf weg!” / “Gevaar voor aanvaring”. Uitleg: Dit is het noodsein als iemand niet oplet of een voorrangsfout maakt. Wijk direct uit! |
| Vraag 2: Je nadert een onoverzichtelijke bocht in een smal vaarwater. Wat doe je? | Geef één lange stoot (—). Uitleg: Het attentie-sein. Je waarschuwt eventuele tegenliggers die je nog niet ziet. |
| Vraag 3: Een schip voor je laat 3 korte stoten horen. Wat gaat hij doen? | Hij slaat achteruit. Uitleg: Zijn schroef draait achteruit om te remmen of achteruit te varen. Let op zijn schroefwater! |
Geluidsseinen in Klein Vaarbewijs 2 (KVB2)
Bij KVB2 wordt het moeilijker. Je moet de signalen op zee (BVA) kennen en vooral de complexe mistseinen.
3 Voorbeeldvragen KVB2:
| Vraag | Antwoord & Uitleg |
|---|---|
| Vraag 1: Je vaart in dichte mist op het IJsselmeer met een motorboot. Welk sein moet je elke 2 minuten geven? | Eén lange stoot (—). Uitleg: Dit betekent “Ik ben een werktuiglijk voortbewogen schip dat vaart maakt”. |
| Vraag 2: Je hoort in de mist één lange stoot gevolgd door twee korte (— • •). Wat voor schip is dit? | Een zeilschip, slepend schip of onmanoeuvreerbaar schip. Uitleg: Dit is het “ik ben beperkt/bijzonder” sein. Blijf uit de buurt! |
| Vraag 3: Wat is het fundamentele verschil tussen 1 korte stoot in het BPR en het BVA? | Intentie vs. Actie. Uitleg: BPR = “Ik wil naar stuurboord”. BVA = “Ik draai nu naar stuurboord”. |
Veelgestelde vragen over geluidsseinen
Ja. Elk schip (ook een sloepje of open zeilboot) moet een “middel hebben om geluidsseinen te geven”. Voor schepen kleiner dan 20 meter hoeft dit geen vaste installatie te zijn; een losse persluchthoorn (uit de watersportwinkel) of een scheidsrechtersfluitje (voor hele kleine boten) is wettelijk voldoende, mits het geluid goed hoorbaar is.
Nee, officieel niet. Geluidsseinen zijn uitsluitend bedoeld voor navigatie en veiligheid. Onnodig signalen geven is verwarrend voor andere schippers (“Gaat hij nou opzij of zwaait hij alleen?”) en is volgens het BPR strafbaar (misbruik van seinen).
Het officiële sein “Verzoek tot bediening” (van brug of sluis) is: Lang – Kort – Lang (— • —). Dit betekent: “Wilt u de brug voor mij openen?”. Tegenwoordig roepen we de brugwachter vaak op via de marifoon, maar als je die niet hebt, is de hoorn het enige wettige middel.
ls je een reeks van minstens 5 zeer korte stoten hoort (• • • • •), is er direct gevaar. Een groot schip kan bijvoorbeeld niet remmen en waarschuwt jou dat je in de weg ligt. Maak dat je wegkomt!
In de mist moet je het sein (bijv. 1 lange stoot voor een motorboot) elke 2 minuten herhalen. Dit geeft andere schepen de tijd om te luisteren en te peilen waar je ongeveer zit.
Meer informatie
Corstiaan Smit
Corstiaan is sinds 2012 actief als trainer. Als fanatiek watersporter heeft hij in 2023 Klein Vaarbewijs 1 en 2 gehaald. Hierdoor weet hij wat nodig is om goed voorbereid het CBR-examen te halen. Als oprichter van KapiteinSmit.nl helpt hij kandidaten bij een duidelijke en efficiënte voorbereiding op hun vaarbewijsexamen.
KVB 1 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
1.000+ oefenvragen
-
40 uitgebreide lessen
-
40 oefentoetsen op onderwerp
-
20 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
KVB 2 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
500+ oefenvragen
-
22 uitgebreide lessen
-
22 oefentoetsen op onderwerp
-
20 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
KVB 1 en 2 Cursus
Complete cursus ter voorbereiding op het CBR examen.-
1.500+ oefenvragen
-
62 uitgebreide lessen
-
62 oefentoetsen op onderwerp
-
40 proefexamens CBR stijl
-
onbeperkt toegang tot je het haalt
Laatst geüpdatet op:
